ΑΜΦΙΣΣΑ - ΓΑΛΑΞΙΔΙ Mονοήμερη
"...θα μυρίσει μπαρούτι..."
Η 10η Απριλίου, επέτειος της Απελευθέρωσης των Σαλώνων (Άμφισσας), μια Εθνική εορτή, με Προεδρικό Διάταγμα (21/1998). Μια ένδοξη επέτειος, που γιορτάζεται λαμπρά κάθε χρόνο, στην ημερομηνία της. Στην γιορτή συνηθίζεται να παρίσταται ο/η πρόεδρος της Δημοκρατίας. Ενίοτε παρελαύνει η Ελληνική φρουρά.
Συγκέντρωση και αναχώρηση το πρωί από την Αθήνα και με ενδιάμεση στάση θα φτάσουμε στην Άμφισσα. Σχετική παραμονή για να παρακολουθήσουμε την μεγάλη παρέλαση και για να απολαύσουμε τον καφέ μας. Μετά την λήξη των εορταστικών εκδηλώσεων, θα αναχωρήσουμε για το γραφικό Γαλαξίδι. Ένας ιστορικός, διατηρητέος οικισμός με πλούσια ναυτική ιστορία, γνωστός για τα γραφικά καπετανόσπιτα των τολμηρών καπεταναίων που μετέφεραν εμπορεύματα σε όλη τη Μεσόγειο. Εδώ προαιρετικά θα απολαύσουμε το γεύμα μας και θα περιηγηθούμε για να γνωρίσουμε αυτή την πανέμορφη κωμόπολη του νομού Φωκίδος. Το απόγευμα, θα πάρουμε τον δρόμο της επιστροφής με ενδιάμεση στάση.
Λίγα Λόγια για την ημέρα:
H 10η Απριλίου για τη Φωκίδα και το Δήμο Δελφών είναι μια μέρα βαριάς ιστορικής μνήμης, ψυχικής ανάτασης και πατριωτισμού, αφού γιορτάζεται η Απελευθέρωση του Κάστρου των Σαλώνων με το πλέον διάσημο δρώμενο της αναπαράστασης της πολιορκίας του το 1821. Η Ελληνική Επανάσταση κηρύσσεται στη Ρούμελη, στο Μοναστήρι του Προφήτη Ηλία Σαλώνων την 24 η Μαρτίου 1821. Πιστοί οι Σαλωνίτες στο λόγο που έδωσαν, ξεσηκώνονται την προκαθορισμένη ημέρα. Παραμονή της γιορτής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, χωρίς δισταγμό, λαός και πρόκριτοι, συγκεντρώνονται στο παλιό Μοναστήρι, λίγα χιλιόμετρα από την πόλη. Αδιαμφισβήτητος ηγέτης, ο μπαρουτοκαπνισμένος οπλαρχηγός Πανουργιάς. Ιθύνων νους και ψυχή του ξεσηκωμού στη Ρούμελη, ο Δεσπότης Σαλώνων Ησαΐας. Ορκισμένος Φιλικός, στενά συνεργαζόμενος με τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Γρηγόριο τον Ε΄, ο καταγόμενος από τη γειτονική Δεσφίνα Ησαΐας σε λιγότερο από ένα μήνα θα θυσιαστεί στο πεδίο της μάχης, στο πλευρό του Αθανασίου Διάκου, κοντά στο γεφύρι της Αλαμάνας. Θα φτιάξουν έτσι οι δυο τους, Διάκος και Ησαΐας, το πρώτο αθάνατο δίδυμο των μεγάλων ηρώων της Ελληνικής Επανάστασης. Μέχρι τότε ο Επίσκοπος Σαλώνων θα έχει προλάβει να ξεσηκώσει και να εμψυχώσει ολόκληρη τη Ρούμελη. «Σηκωθείτε αδέρφια! Ο Δεσπότης μας πήρε τ’ άρματα».Η Ρούμελη τους πρώτους κρίσιμους μήνες της Επανάστασης έχει τον βασικό ρόλο στα πεδία των μαχών. Είναι η ασπίδα στην οποία συντρίβονται οι μανιασμένες επιθέσεις του Σουλτάνου για να πνίξει τον ξεσηκωμό των Ελλήνων, πριν αυτός καλά καλά ριζώσει. Αδιαμφισβήτητη πρωτεύουσα της Ρούμελης στην Επανάσταση η Άμφισσα, τα ηρωικά Σάλωνα. Η πόλη ελευθερώνεται από τους Οθωμανούς σε τρεις ημέρες από την κήρυξη της Επανάστασης. Την 27 η Μαρτίου, τα ελληνικά τμήματα, σε μια οργανωμένη από τον Πανουργιά επιχείρηση, απελευθερώνουν την Άμφισσα πρώτη σ’ ολόκληρη τη Ρούμελη, και αποκλείουν στο πανάρχαιο Κάστρο της πολλές εκατοντάδες ένοπλους Οθωμανούς και αμέτρητα γυναικόπαιδα. Οι περήφανοι μέχρι πρότινος αφέντες, στο γύρισμα της ώρας, βρίσκονται πολιορκούμενοι και απελπισμένοι. Στη μάχη, χαμηλά στην πόλη, τραυματίζεται θανάσιμα ο Σταμάτης Τράκας, γιος του Αγοριανίτη κλεφταρματωλού Θεόδωρου Τράκα. Είναι ο πρώτος νεκρός της Ρούμελης στην Επανάσταση. Ο αγέρωχος πατέρας ψυχώνει τα παλικάρια του: «Γάμος χωρίς σφαχτά δεν γίνεται! Συνεχίστε τη μάχη!».
Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ
Μετά από σκληρή πολιορκία δύο εβδομάδων, οι Οθωμανοί επιτέλους παραδίδονται. Είναι 10η Απριλίου 1821, ανήμερα Κυριακή του Πάσχα. Το πρώτο ελεύθερο Πάσχα στη Ρούμελη μετά από τέσσερις αιώνες φρικτής σκλαβιάς. Οι Τούρκοι παραδίδουν τον οπλισμό τους. Πάνω από 600 πυροβόλα όπλα. «Βρε άπιστοι, γι’ αυτά τα παλιοσιδερικά σας πολεμάω!» απαντά ο Γέρο- Πανουργιάς στην παράκλησή τους να αποχωρήσουν από το Φρούριο μαζί με τον οπλισμό τους. Το Κάστρο των Σαλώνων περνά σε χέρια ελληνικά. Ο Γαλαξιδιώτης οπλαρχηγός Ιωάννης Μητρόπουλος υψώνει το λάβαρο της Επανάστασης στον κεντρικό προμαχώνα, σε μια σκηνή που θα απαθανατίσει στον περίφημο πίνακά του ο γάλλος ζωγράφος Λουί Ντιπρέ. Στο Ναό των Αγίων Θεοδώρων ψάλλει την αναστάσιμη ακολουθία ο Δεσπότης Ησαΐας και οι Έλληνες για πρώτη φορά γλεντούν ελεύθεροι, σ’ έναν παροξυσμό ενθουσιασμού και πίστης για τη σωτηρία του Γένους. Η κήρυξη της Επανάστασης στη Ρούμελη, η απελευθέρωση των Σαλώνων και η κατάληψη του Κάστρου τους δικαίως συγκαταλέγονται στα κορυφαία γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης. Είναι τόσο μεγάλη η σημασία της πόλης και η επαναστατική της εμβέλεια που αδιαμφισβήτητα στα οκτώ χρόνια του Αγώνα διατηρεί τον τίτλο της πρωτεύουσας της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδος, μια επικράτεια που επεκτείνεται σε όλη την Ανατολική Στερεά και στην Αττική, στη Θεσσαλία και στη Μακεδονία. Εδώ συνέρχεται ο «Άρειος Πάγος των Σαλώνων» που αποτελεί την τοπική Διοίκηση για όλη την προαναφερόμενη Επικράτεια. Εδώ ψηφίζεται το πιο αξιόλογο από τα τρία τοπικά Συντάγματα της Ελληνικής Επανάστασης, η «Νομική Διάταξις της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδος», το Νοέμβριο του 1821. Η πόλη αυτή κρατά άσβεστο τον Επαναστατικό Αγώνα από την αρχή μέχρι το τέλος του. Η Άμφισσα, διατηρώντας ανοιχτό το σημαντικότατο πέρασμα από τη Γραβιά μέχρι τον Κορινθιακό Κόλπο, ανεφοδιάζει τη Ρούμελη και δίνει στρατηγικό βάθος στο Μωριά. Εδώ οργανώνονται οι μεγάλες επιχειρήσεις της πρώτης γραμμής του μετώπου και σχεδιάζονται κορυφαίες μάχες, ενώ και τα ίδια τα Σάλωνα καταλαμβάνονται και ανακαταλαμβάνονται διαδοχικά από Έλληνες και Τούρκους σε μερικές από τις πιο αιματηρές συγκρούσεις του Αγώνα. Εδώ βρίσκουν τον Απρίλιο του 1826 στοργικό καταφύγιο οι λίγες εκατοντάδες Μεσολογγίτες που μετά την Έξοδο καταφέρνουν να διασωθούν, διασχίζοντας τα ψηλά βουνά που χωρίζουν τις δυο πόλεις. Τα Σάλωνα ελευθερώνονται οριστικά το Νοέμβριο του 1828 από το Δημήτριο Υψηλάντη. Έκτοτε συνεχίζουν την πορεία τους στον ελεύθερο βίο του νέου ελληνικού κράτους, τιμώντας πάντοτε, ως οφείλουν, τους ανυπέρβλητους αγώνες των προγόνων τους για την πατρίδα.
Πηγή: Stereanews, φωτογραφία: Παναγιώτης Πραγιάννης
Ταξιδεύουμε με ασφάλεια!
Σύμφωνα με τα μέτρα προστασίας κατά της διασποράς του SARS-COV-2,
η χρήση της μάσκας εντός του πούλμαν παραμένει απαραίτητη. Τηρούμε τα μέτρα προστασίας - παραμένουμε ασφαλείς!